trzymać się

1. pot. Coś się kupy nie trzyma; jedno drugiego się nie trzyma «coś się nie wiąże w jednolitą, sensowną, logiczną całość»: Całe to opowiadanie po prostu nie trzyma się kupy. Kultura P 11/1956. – Ja im wcale nie każę strzelać. – No to jak mają walczyć? Hubert nic nie odpowiedział. – Wiesz, to się jakoś jedno drugiego nie trzyma – powiedział Andrzej. J. Iwaszkiewicz, Sława.

2. Trzymać się kogoś, czegoś rękami i nogami; trzymać się czegoś pazurami «nie chcieć zrezygnować z kogoś, z czegoś, niewzruszenie, uparcie, z determinacją trwać przy kimś, przy czymś»: Oprócz niewielkiej, miesięcznej pensji dostaje jeszcze wieczorem garnek gorącego jedzenia, przeważnie fasolę. Taka posada jest tutaj losem wygranym na loterii; zapewnia byt, podnosi prestiż rodziny i każdy trzyma jej się rękami i nogami. E. Szumańska, Wzgórza. Każdy, kto wdrapał się wysoko i chciał utrzymać standard życiowy, musiał dosłownie pazurami trzymać się posady. J. Rolicki, Gierek.

3. Trzymać się matczynej, maminej spódnicy, matczynego fartucha, maminego fartuszka «być niedojrzałym, niesamodzielnym, nadmiernie uzależnionym od matki, zachowywać się jak dziecko»: Czy jesteś już Zosią Samosią, czy może nadal kurczowo trzymasz się matczynej spódnicy? Cosm 6/1999.

4. Trzymać się na wodzy «nie uzewnętrzniać jakichś uczuć, powstrzymywać się od czegoś; opanowywać się»: Rozejrzał się po stole zastawionym półmiskami z jakimś dziwnym jadłem, jakiego jeszcze nie widział. Najchętniej chwyciłby któryś z tych półmisków i zjadł jego zawartość gdzieś w kącie. Trzymał się jednak na wodzy, obserwował. T. Dołęga-Mostowicz, Kariera. (...) starałem się okazywać jej galanterię bez dawnej sentymentalnej wylewności, trzymałem się na wodzy, aby jej nie spłoszyć. Ale wewnętrznie znowu dygotałem z pożądania. J. Brzechwa, Opowiadania.

5. Trzymać się przy życiu «pozostawać przy życiu, żyć mimo słabego zdrowia, choroby, podeszłego wieku»: Trzyma się jeszcze przy życiu, ale siły już nie te... Roz bezp 1999.

6. Trzymać się razem «popierać siebie wzajemnie, stanowić solidarną grupę»: Bracia mówią, że od zawsze trzymają się razem. Przyszłość też planują wspólnie. „Jak założymy rodziny, kupimy do spółki dom” – mówią. KSz 20/03/2002.

7. Trzymać się w (pewnej, przyzwoitej) odległości; trzymać się od kogoś na odległość

a) «zachowywać odległość od kogoś, czegoś»: Wszystko to gapiło się na nas z przestrachem i niechęcią, trzymając się w przyzwoitej odległości, jak gdybyśmy wnosili pod dach zarazę. J. J. Szczepański, Jesień.

b) «odnosić się do kogoś z rezerwą, zachowywać dystans»: (...) w nowej szkole trzymał się od kolegów na odległość, a i oni nie narzucali się ze swoim towarzystwem (...). Roz bezp 1996.

8. Trzymać się za boki, za brzuch (ze śmiechu) «śmiać się głośno z czegoś lub z kogoś, zanosić się śmiechem»: (...) wszyscy naokoło stali i aż się trzymali za boki ze śmiechu. M. Krüger, Karolcia.

Coś trzyma się na słowo honoru zob. słowo 5.

Ledwo, ledwie, z trudem się trzymać na nogach zob. noga 11.

Pieniądze się kogoś nie trzymają zob. pieniądz 3.

Trzymać się czegoś jak pijany płotu zob. pijany 2.

Trzymać się kupy zob. kupa 1.

Trzymać się na dystans zob. dystans.

Trzymać się pańskiej klamki zob. klamka 3.

Trzymać się w cieniu zob. cień 4.

Trzymać się za kieszeń zob. kieszeń 15.

Trzymać się z boku, na uboczu, na boku, z dala, z daleka od kogoś, od czegoś zob. I stać 7.

Trzymać się ziemi zob. ziemia 1.

Trzymaj się ciepło zob. ciepło 2.

Żarty się kogoś trzymają zob. żart 7.